Koempelpalaver Deel 1 – De mijnen – Inleiding
Gefascineerd door het slopende en gevaarlijke leven van mijnwerkers, is ZilverSnijders zich verder in dit onderwerp gaan verdiepen. Natuurlijk is er ontzettend veel informatie op Internet te vinden, niet in de laatste plaats door een aantal oud-mijnwerkers die er een levenstaak van gemaakt hebben om een schat aan ervaringen, foto’s en relikwieën te verzamelen. Voor wie verder wil kijken, plaatsen we in de nota enkele links naar websites en een paar boek- en muziekverwijzingen.
Het is niet altijd een mooi verhaal, en als je dichter bij het onderwerp komt, krijgt de romantiek vaak al snel een heel rauw randje. Uit de gesprekken met en over oud-mijnwerkers (koempels of koelpiet genoemd) blijkt vooral de ook letterlijk donkere kant van het leven ondergronds, de ziektes of kwalen die je er kan oplopen. De vele verhalen over missende lichaamsdelen, vooral vingers en handen, de levenslange verminkingen door het wegschieten van een stut of voortijdige ontploffingen van het dynamiet waarmee gewerkt werd, en zelfs onthoofdingen door liften of kolentreinen; het geeft een kijkje op een wereld die je in een film verwacht, maar niet als dagelijkse realiteit van zovele mensen, waaronder mogelijk zelfs je eigen familieleden. Toch spreekt uit de verhalen van de koempels veelal de liefde voor dat leven, en een heel groot deel van hen zou morgen weer teruggaan naar de mijnen als die mogelijkheid zou bestaan. Alle gevaren en barre omstandigheden worden als vanzelfsprekend op de koop toe genomen, en dat zegt ook wel iets over het leven en denken van vroeger. Het was gewoon niet anders…
Uiteraard gaat het niet enkel om de steenkolenmijnen in Zuid-Limburg maar om mijnen overal ter wereld. Denk aan de mijnramp in Marcinelle te België, waar op de vijftigste verjaardag van de mijn op 8 augustus 1956 brand uitbrak. Bij deze grootste mijnramp ooit in Europa lieten 262 mensen het leven.
Niet zelden worden we ook tegenwoordig nog opgeschrikt door (bijna-)rampen, zoals de gasexplosie in een kolenmijn in China waarbij in februari 2005 meer dan tweehonderd doden vielen. In 2004 stierven in China zesduizend mensen bij mijnongelukken. Ook in Rusland komen er, mede door het gebrekkige onderhoud en het achterblijven van investeringen in de mijnsector regelmatig ongelukken voor.
Bij het horen van de slachtofferaantallen, is het eigenlijk vreemd dat deze sector zo weinig aandacht krijgt, in een tijd waar ieder groot of klein ongeluk onmiddellijk leidt tot onderzoekscommissies, lijvige rapporten en verbetervoorstellen.
Er zou veel geschreven kunnen worden, het is een onderwerp dat daartoe uitnodigt. Voor nu hebben we ermee willen volstaan onze impressies in een aantal gedichten te verwerken, en deze serie zullen we in aansluiting op deze inleiding plaatsen.
Mogelijk dat we later nog een keer terugkeren naar de mijn en al haar helden…
Nota:
Gebruikt dialect : Heerlens
Boeken:
Herinneringen aan de mijn Willem-Sophia – Manuscript van Frans Pilipiec
De mijnen gingen open, de mijnen gingen dicht – Bert Breij – ISBN 90 6113 511 7
De mijnsluiting in Limburg –Dr F.A.M. Messing – ISBN 90 6890 214 8
Muziek
(http://www.moorsmagazine.com/muziekbak/carboon.html )
- Witste nog Koempel – Carboon - (Telstar TCD 10140-2 als CD uitgebracht in 1993)
- D’r letste Koempel deedt de lamp oet – Carboon - (Marlstone CDL 9305, 1993)
Links
http://www.demijnen.nl/sjablonen/demijnen/index.asp?subsite=6
http://www.limburgsemijnen.nl/
http://members.home.nl/wimschoenmaekers/mijnbouwlexicon.htm
| 